Preokret od kapitalizma ka socijalizmu i od socijalizma u kapitalizam

Drašković, Božo and Musabegović, Ismail (2018) Preokret od kapitalizma ka socijalizmu i od socijalizma u kapitalizam. In: Ekonomska teorija u periodu 1958-2018. Institut ekonomskih nauka, Beograd, pp. 254-288. ISBN 978-86-89465-46-4

Text drašković, musabegović.pdf - Published Version Available under License Creative Commons Attribution Non-commercial No Derivatives. Download (447kB)

Abstract

Period od šesdeset godina u kojem se ispoljavao naučnoistraživački rad
istraživača u Institutu ekonomskih nauka obavljao se u dva međusobno
različita društvena ambijenta. U ovom radu su u sasvim reduciranoj formi
sublimirana ova dva perioda. Prvi deo rada se bavi teorijskim polazištima,
ekonomskom politikom i praksom uspostavljanja društvenoekonomskog
sistema socijalističkog samoupravljanja, zasnovanog na društvenoj svojini.
Teorijsko utemeljenje prelaska iz kapitalizma u socijalizam se nalazilo u
Marksovim ekonomskim, filozofskim, političkim i sociološkim pogledima na
buduće društvo u kojem se radnička klasa oslobođa eksploatacije. Sistem
socijalističkog samoupravljanja u prvim decenijama, sve do 1980. godine,
ostvario je impresivne rezultate iskazane u stopama ekonomskog rasta i
smanjivanju društvenih nejednakosti. Ekonoski rast i razvoj temeljio se na
autonomnim izvorima akumulacije, inflatornom finansiranju i depresijaciji
nacionalne valute. Uticaj stranog kapitala na razvoj nije bio dominantan.
Ključni problem socijalističkog ekonomskog poretka nalazio se u ekonomskoj
neefikasnosti samoupravnog preduzeća i sklonosti zaposlenih da favorizuju
ličnu potrošnju u odnosu na akumulaciju i ulaganja u razvoj. Ekonomska
kriza socijalističkog sistema se ispoljila osamdesetih godina prošlog
veka. Samoupravni Jugoslovenski socijalizam nije našao odgovore na
izazove krize i urušio se devedesetih godina prošlog veka zajedno sa čitavim
sistemom Istočnoevropskih centralno - planskih ekonomija. Povratak u
kapitalizam i tržišnu privredu bio je teorijski i empirijski izazov. Drugi deo ovog rada bavi se pitanjima “tranzicije” ili povratka u kapitalizam. U vezi
sa tranzicijom iz socijalizma u kapitalizam na sceni su bile prisutne dve
koncepcije: evolutivni prelaz i “šok terapija.” Skoro sve socijalističke zemlje,
pa i Srbija je prihvatila model “šok terapije” zasnovan na potpunoj liberalizaciji,
deregulaciji i privatizaciji. Prelaz iz socijalizma u kapitalizam nije doveo
do snažnijeg ekonomskog rasta i razvoja. Očekivanja vezana za savršenost
tržišne samoregulacije su razočaravajuća. Tranzicija iz socijalizma u
kapitalizam je dovela do preraspodele društvenog bogatstva i dohodaka
bez razvoja.

Item Type:	Book Section
Additional Information:	COBISS.ID=512546146
Uncontrolled Keywords:	kapitalizam, socijalistički način proizvodnje, društvena svojina, samoupravljanje, tranzicija, liberalizacija, privatizacija
Research Department:	?? H1 ??
Depositing User:	Jelena Banovic
Date Deposited:	18 Feb 2019 10:29
Last Modified:	18 Feb 2019 10:29
URI:	http://35.240.28.64/id/eprint/1296
Author Links:	[error in script] No links available.

Actions (login required)

View Item